تجمع پلاک روی دندان می تواند منجر به انواع مشکلات سلامت دهان از جمله پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود. باکتری های موجود در پلاک اسیدهایی تولید می کنند که می توانند مینای دندان را فرسایش دهند و منجر به ایجاد حفره شوند. علاوه بر این، باکتری های موجود در پلاک دندان می توانند لثه ها را تحریک و ملتهب کنند و باعث التهاب لثه (مرحله اولیه بیماری لثه) و در صورت عدم درمان، پریودنتیت (بیماری پیشرفته لثه) شوند.
پلاک دندان چیست؟
پلاک دندانی یک لایه نرم و چسبنده از باکتری ها و بقایای مواد غذایی است که بر روی سطوح دندان ها، به ویژه در نزدیکی خط لثه جمع می شود. عامل اصلی پوسیدگی دندان و بیماری لثه است.
باکتری های موجود در پلاک از قندها و کربوهیدرات های موجود در غذا تغذیه می کنند و اسیدهایی تولید می کنند که به مینای دندان حمله کرده و لثه ها را تحریک می کنند. با گذشت زمان، این اسیدها می توانند باعث ایجاد سوراخ های (حفره) ریز در دندان ها شوند که منجر به پوسیدگی دندان می شود. تحریک و التهاب ناشی از پلاک نیز می تواند منجر به بیماری لثه شود که می تواند باعث خونریزی، تورم، حساس شدن و درد لثه ها و در نهایت از دست دادن دندان شود.
یکی از راه های تشخیص پلاک دندان، این است که اگر زبانتان را روی دندانهایتان بگذرانید و احساس کنید که ژاکتهای ریز پوشیدهاند، این پلاک است. در مطلب سایت my.clevelandclinic.org آمده:
Technically, plaque is colorless. But sometimes it can cause tooth discoloration because food particles stick to the plaque
Dental plaque makes your teeth look (and feel) “fuzzy.” If you run your tongue over your teeth and it feels like they’re wearing tiny sweaters, that’s plaque
عکس پلاک دندان
اگر پلاک دندون برداشته نشود، می تواند به یک ماده خشن و متخلخل به نام تارتار (یا جرم دندان) تبدیل شود. از بین بردن جرم دندان سخت تر از پلاک است و تنها از طریق یک تمیز کردن حرفه ای دندان توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دندان قابل برداشتن است.
علاوه بر مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن و نظافت حرفه ای، یک رژیم غذایی متعادل با مصرف محدود قند و کربوهیدرات می تواند به کاهش میزان باکتری های تشکیل دهنده پلاک در دهان کمک کند. جویدن آدامس بدون قند همچنین می تواند به تحریک تولید بزاق کمک کند که به خنثی کردن اسیدها و شستن ذرات غذا و باکتری ها کمک می کند.
علت ایجاد پلاک دندان
پلاک دندان در درجه اول توسط باکتری های موجود در دهان ایجاد می شود. دهان خانه صدها نوع مختلف باکتری است که برخی از آنها مفید هستند، در حالی که برخی دیگر می توانند برای سلامت دهان مضر باشند. هنگامی که باکتری های موجود در دهان با ذرات غذا و سایر مواد تعامل می کنند، می توانند یک لایه چسبناک و بی رنگ روی دندان ها به نام پلاک تشکیل دهند.
باکتری های موجود در پلاک دندون با تجزیه قندها و کربوهیدرات های غذا اسید تولید می کنند. این اسید می تواند به تدریج مواد معدنی موجود در مینای دندان را حل کند و منجر به پوسیدگی دندان شود. باکتری های موجود در پلاک همچنین می توانند سمومی تولید کنند که می توانند لثه ها را تحریک و ملتهب کنند و منجر به بیماری لثه شوند.
عوامل متعددی می توانند در ایجاد پلاک دندانی نقش داشته باشند که می تواند باعث ایجاد پلاک روی دندان ها و لثه ها شود و خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش دهد. گفتنی است این موارد جزو علت های پس زدن ایمپلنت دندان نیز هستند، از جمله این دلایل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهداشت نامناسب دهان
- رژیم غذایی سرشار از قند و کربوهیدرات
- خشکی دهان
- سیگار کشیدن
- برخی شرایط پزشکی و داروها
اقدامات نامناسب بهداشت دهان، مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مکرر یا تکنیک ناکافی، می تواند باعث ایجاد پلاک روی دندان ها و لثه ها شود و خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش دهد.
رژیم غذایی سرشار از قند و کربوهیدرات می تواند منبع غذایی آماده برای باکتری های دهان باشد و احتمال تشکیل پلاک را افزایش دهد. برخی شرایط پزشکی مانند دیابت نیز می توانند با تغییر ترکیب بزاق و افزایش سطح گلوکز در بزاق، خطر ایجاد پلاک دندان را افزایش دهند. داروهایی که باعث خشکی دهان می شوند می توانند جریان بزاق را کاهش دهند که همچنین می تواند به ایجاد پلاک کمک کند. بد نیست اشاره کنیم خشکی دهان یکی از علت های بوی بد دهان نیز هست.
درمان پلاک دندان
درمان اولیه برای پلاک دندان، حذف آن از طریق اقدامات بهداشتی خوب دهان، از جمله مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن است. اگر پلاک ها به جرم تبدیل شده اند، ممکن است برای از بین بردن آن یک تمیز کردن حرفه ای دندان لازم باشد.
در طول تمیز کردن دندان، یک متخصص بهداشت دندان یا دندانپزشک از ابزارهای تخصصی برای از بین بردن جرم و جرم دندان ها و لثه ها استفاده می کند. این فرآیند که به عنوان جرم گیری دندان و روت پلنینگ شناخته می شود، شامل استفاده از جرمگیر برای از بین بردن تارتار از سطح دندان و کورت برای تمیز کردن ریشه دندان های زیر خط لثه است. سپس دندان ها صیقلی می شوند تا پلاک ها یا لکه های باقی مانده از بین بروند.
علاوه بر تمیز کردن حرفه ای دندان، درمان های دیگری نیز ممکن است برای از بین بردن پلاک دندان لازم باشد. به عنوان مثال، اگر بیماری لثه وجود داشته باشد، ممکن است درمان های اضافی مانند آنتی بیوتیک یا درمان پریودنتال برای مدیریت عفونت و جلوگیری از آسیب و خونریزی لثه و دندان توصیه شود.
سخن پایانی
پیشگیری بهترین استراتژی برای مدیریت پلاک دندانی است. این شامل رعایت بهداشت دهان و دندان مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم، محدود کردن غذاها و نوشیدنی های شیرین و نشاسته ای و مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و تمیز کردن است. استفاده از دهانشویه ضد عفونی کننده یا شستن دندان با نمک همچنین می تواند به کاهش میزان باکتری در دهان و جلوگیری از تجمع پلاک کمک کند.
اگر در مورد پلاک دندانی نگران هستید، با دندانپزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند سلامت دهان و دندان شما را ارزیابی کنند و یک برنامه درمانی برای کمک به مدیریت و جلوگیری از تجمع پلاک توصیه کنند.
پاسخ به چند سوال شما
پلاک دندان چیست؟
پلاک دندان یک لایه چسبناک است که دارای باکتری می باشد و روی سطح دندان جمع می شود.
بهترین روش برای از بین بردن پلاک دندان کدام است؟
ساده ترین راه برای از بین بردن پلاک دندان، مسواک زدن حداقل دو بار در روز، و استفاده از نخ دندان است.