تجمع پلاک دندانی روی دندان می‌تواند منجر به انواع مشکلات سلامت دهان از جمله پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود. باکتری‌های موجود در پلاک اسیدهایی تولید می‌کنند که می‌توانند مینای دندان را فرسایش دهند و منجر به ایجاد حفره شوند. علاوه بر این، باکتری‌های موجود در پلاک دندانی می‌توانند لثه‌ها را تحریک و ملتهب کنند و باعث التهاب لثه (مرحله اولیه بیماری لثه) و در صورت عدم درمان، پریودنتیت (بیماری پیشرفته لثه) شوند.
پلاک دندانی چیست؟
پلاک دندانی یک لایه نرم و چسبنده از باکتری‌ها و بقایای مواد غذایی است که بر روی سطح دندان‌ها، به ویژه در نزدیکی خط لثه جمع می‌شود. عامل اصلی پوسیدگی دندان و بیماری لثه است.
باکتری‌های موجود در پلاک از قندها و کربوهیدرات‌های موجود در غذا تغذیه می‌کنند و اسیدهایی تولید می‌کنند که به مینای دندان حمله کرده و لثه‌ها را تحریک می‌کنند. با گذشت زمان، این اسیدها می‌توانند باعث ایجاد سوراخ‌های (حفره) ریز در دندان‌ها شوند که منجر به پوسیدگی دندان می‌شود. تحریک و التهاب ناشی از پلاک دندانی نیز می‌تواند منجر به بیماری لثه شود که می‌تواند باعث خونریزی، تورم، حساس شدن و درد لثه ها و در نهایت از دست دادن دندان شود.
یکی از راه‌های تشخیص پلاک دندانی، این است که اگر زبانتان را روی دندان‌هایتان بگذرانید و احساس کنید که ژاکت‌های ریز پوشیده‌اند، این پلاک است. در مطلب سایت my.clevelandclinic.org آمده:
Technically, plaque is colorless. But sometimes it can cause tooth discoloration because food particles stick to the plaque
Dental plaque makes your teeth look (and feel) “fuzzy.” If you run your tongue over your teeth and it feels like they’re wearing tiny sweaters, that’s plaque
عکس پلاک دندانی
اگر پلاک دندان برداشته نشود، می‌تواند به یک ماده خشن و متخلخل به نام تارتار (یا جرم دندان) تبدیل شود. از بین بردن جرم دندان سخت‌تر از پلاک دندانی است و تنها از طریق یک تمیز کردن حرفه‌ای دندان توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دندان قابل برداشتن است.
علاوه بر مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن و نظافت حرفه‌ای، یک رژیم غذایی متعادل با مصرف محدود قند و کربوهیدرات می‌تواند به کاهش میزان باکتری‌های تشکیل دهنده پلاک در دهان کمک کند. جویدن آدامس بدون قند همچنین می‌تواند به تحریک تولید بزاق کمک کند که به خنثی کردن اسیدها و شستن ذرات غذا و باکتری‌ها کمک می‌کند.
علت ایجاد پلاک دندانی
پلاک دندان در درجه اول توسط باکتری‌های موجود در دهان ایجاد می‌شود. دهان خانه صدها نوع مختلف باکتری است که برخی از آنها مفید هستند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند برای سلامت دهان مضر باشند. هنگامی که باکتری‌های موجود در دهان با ذرات غذا و سایر مواد تعامل می‌کنند، می‌توانند یک لایه چسبناک و بی‌رنگ روی دندان‌ها به نام پلاک تشکیل دهند.
پلاک دندانی از ترکیب باکتری‌ها، پروتئین ها و قندهای مواد غذایی تشکیل شده است که می‌توانند به سطح دندان‌ها و لثه‌ها بچسبند. اگر پلاک از طریق مسواک زدن منظم و نخ دندان برداشته نشود، می‌تواند به جرم دندان تبدیل شود، رسوبی سخت، زرد یا قهوه ای که برداشتن آن دشوارتر است.
باکتری‌های موجود در پلاک دندانی با تجزیه قندها و کربوهیدرات‌های غذا اسید تولید می‌کنند. این اسید می‌تواند به تدریج مواد معدنی موجود در مینای دندان را حل کند و منجر به پوسیدگی دندان شود. باکتری‌های موجود در پلاک همچنین می‌توانند سمومی تولید کنند که می‌توانند لثه‌ها را تحریک و ملتهب کنند و منجر به بیماری لثه شوند.
عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد پلاک دندانی نقش داشته باشند که می‌تواند باعث ایجاد پلاک روی دندان‌ها و لثه‌ها شود و خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش دهد. گفتنی است این موارد جزو علت های پس زدن ایمپلنت دندان نیز هستند، از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهداشت نامناسب دهان
- رژیم غذایی سرشار از قند و کربوهیدرات
- خشکی دهان
- سیگار کشیدن
- برخی شرایط پزشکی و داروها
اقدامات نامناسب بهداشت دهان، مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مکرر یا تکنیک ناکافی، می‌تواند باعث ایجاد پلاک روی دندان‌ها و لثه‌ها شود و خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش دهد.
رژیم غذایی سرشار از قند و کربوهیدرات می‌تواند منبع غذایی آماده برای باکتری‌های دهان باشد و احتمال تشکیل پلاک را افزایش دهد. برخی شرایط پزشکی مانند دیابت نیز می‌توانند با تغییر ترکیب بزاق و افزایش سطح گلوکز در بزاق، خطر ایجاد پلاک دندانی را افزایش دهند. داروهایی که باعث خشکی دهان می‌شوند می‌توانند جریان بزاق را کاهش دهند که همچنین می‌تواند به ایجاد پلاک دندانی کمک کند. بد نیست اشاره کنیم خشکی دهان یکی از علت‌های بوی بد دهان نیز هست.
درمان پلاک دندانی
درمان اولیه برای پلاک دندانی، حذف آن از طریق اقدامات بهداشتی خوب دهان، از جمله مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن است. اگر پلاک‌ها به جرم تبدیل شده‌اند، ممکن است برای از بین بردن آن یک تمیز کردن حرفه‌ای دندان لازم باشد.
در طول تمیز کردن دندان، یک متخصص بهداشت دندان یا دندانپزشک از ابزارهای تخصصی برای از بین بردن جرم و جرم دندان‌ها و لثه‌ها استفاده می‌کند. این فرآیند که به عنوان جرم گیری دندان و روت پلنینگ شناخته می‌شود، شامل استفاده از جرمگیر برای از بین بردن تار تار از سطح دندان و کورت برای تمیز کردن ریشه دندان‌‌های زیر خط لثه است. سپس دندان‌ها صیقلی می‌شوند تا پلاک‌ها یا لکه‌های باقی مانده از بین بروند.
علاوه بر تمیز کردن حرفه‌ای دندان، درمان‌های دیگری نیز ممکن است برای از بین بردن پلاک دندان لازم باشد. به عنوان مثال، اگر بیماری لثه وجود داشته باشد، ممکن است درمان‌های اضافی مانند آنتی بیوتیک یا درمان پریودنتال برای مدیریت عفونت و جلوگیری از آسیب و خونریزی لثه و دندان توصیه شود.
سخن پایانی
پیشگیری بهترین استراتژی برای مدیریت پلاک دندانی است. این شامل رعایت بهداشت دهان و دندان مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم، محدود کردن غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و نشاسته‌ای و مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و تمیز کردن است. استفاده از دهانشویه ضد عفونی کننده یا شستن دندان با نمک همچنین می‌تواند به کاهش میزان باکتری در دهان و جلوگیری از تجمع پلاک کمک کند.
اگر در مورد پلاک دندانی نگران هستید، با دندانپزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند سلامت دهان و دندان شما را ارزیابی کنند و یک برنامه درمانی برای کمک به مدیریت و جلوگیری از تجمع پلاک توصیه کنند.
سوالات متداول
پلاک دندان چیست؟
پلاک دندان یک لایه چسبناک است که دارای باکتری می‌باشد و روی سطح دندان جمع می‌شود.
بهترین روش برای از بین بردن پلاک دندان کدام است؟
ساده‌ترین راه برای از بین بردن پلاک دندان، مسواک زدن حداقل دو بار در روز، و استفاده از نخ دندان است.
دائما مسواک میزنم ولی دهنم بوی نامطبوعی میده علت این موضوع چه موردی هست