در مقوله رویش دندان شیری، طیف وسیع و متنوعی از ظاهر شدن اولین دندانهای شیری در کودکان وجود دارد. برخی از نوزادان اولین دندان خود را در ۴ ماهگی در می‌آورند و برخی از آنها ممکن است تا اولین تولد خود هیچ دندانی نداشته باشند. هر دوی این‌ها کاملا طبیعی است و جای نگرانی ندارد، اما کودکانی که تا پایان ۱۸ ماهگی دندان در نیاورده باشند، باید تحت معاینه دندانپزشک اطفال قرار بگیرند. تعداد دندانهای شیری کودک ۲۰ عدد می‌باشد که تا پایان ۳ سالگی همه آنها به طور کامل می‌رویند.
علائم رویش دندان شیری
هنگامی که دندانهای کودک شما در حال رویش است ممکن است تغییراتی در رفتارهای فرزندتان ایجاد کند که جای نگرانی ندارد و شما با مشورت با دندانپزشک اطفال، می‌توانید به تسهیل این اتفاق و آرامش کودک خود کمک کنید. عمده این تغییرات عبارتند از:
- سرخ شدن گونه‌ها
- تورم لثه در کودکان
- بدخوابی (ممکن است کودک شما بخاطر درد ناشی از رویش دندان بدخواب شده و در طول خواب به صورت مکرر بیدار شود).
- سرازیر شدن آب از دهان (رویش دندان در لثه موجب تولید حجم زیادی از بزاق در دهان شده و سبب سرازیر شدن آب دهان کودک میشود).
- جویدن انگشتان یا اشیاء (زمان رویش دندان، لثه دچار تورم و خارش میشود، به همین علت کودک با جویدن انگشتان یا اشیاء لثه خود را برای لحظاتی تسکین می‌دهد).
- بدخلق شدن (نوزاد با داد زدن و گریه کردن می‌خواهد درد خود را به شما نشان دهد).
- بدغذایی کودک (اگر نوزاد شما هنگام رویش دندان از خوردن و نوشیدن سر باز می‌زند، به اجبار به او غذا ندهید، زیرا درد دندان اشتهای کودک را کور می‌کند).
برای تسکین درد کودک به هنگام رویش دندان شیری چه کنیم؟
هنگامی که دندانهای شیری کودک شروع به رویش می‌کنند، ممکن است دچار تب، درد و خارش لثه شود. شما می‌توانید پس از شستشوی دست‌ها به آرامی انگشت خود را روی لثه نوزاد بکشید و لثه نوزاد را آرام کنید یا با تهیه دندانگیر سیلیکونی استاندارد از داروخانه و کشیدن آن بر روی لثه کودک از درد او بکاهید.
همچنین برای از بین بردن تب و درد لثه کودک، می‌توانید از شربت استامینوفن یا ایبوپروفن با مشورت پزشک و تعیین مقدار آن از سوی پزشک، استفاده کنید.
پوسیدگی دندان شیری در کودکان
اگر والدین از همان بدو تولد بهداشت دهان و دندان کودک را رعایت کنند و کودک را برای معاینه نزد پزشک ببرند، می‌توانند از پوسیدگی زودرس دندان شیری کودک خود جلوگیری کنند. اگر پس از خوردن شیر یا غذا، دندانهای کودک تمیز نشود، قند موجود در شیر و غذا که در دهان باقی مانده است، از خود اسید ترشح کرده و به دندان کودک برخورد می‌کند و موجب از بین رفتن مینای دندان کودک و پوسیدگی دندان میشود.
چگونه از پوسیدگی دندان شیری کودک جلوگیری کنیم؟
والدین به راحتی با رعایت چند نکته می‌توانند از پوسیدگی دندان شیری کودک خود جلوگیری کنند. این موارد شامل:
- رعایت بهداشت دهان و دندان کودک با گاز استریل یا مسواک‌های انگشتی.
- برای آرام کردن نوزاد به مدت طولانی شیشه شیر که حاوی شیر یا آبمیوه‌های قندی است را به نوزاد ندهید، زیرا کودک در معرض قندهای موجود در شیر قرار گرفته و خطر عفونت گوش، خفگی و پوسیدگی دندان شیری او را تهدید می‌کند.
- بین وعده‌های غذایی در شیشه شیر آب ریخته و به نوزاد بدهید تا قند حاصل از شیر را بشوید و لثه و دندان را تمیز کند.
- از ۱ سالگی شیر خوردن شبانه را قطع کنید.
- آب میوه‌های مملو از شکر را به کودک ندهید.
- از ۱۵ ماهگی به کودک خود بیاموزید که با لیوان آب بنوشد.
- اگر آب لوله کشی منزل شما حاوی فلوراید است، از آن به کودک خود بدهید؛ وگرنه از پزشک بخواهید که برای کودکتان محلول‌های حاوی فلوراید را تجویز کند.
- مراجعه منظم کودک به دندانپزشکی کودکان
بهداشت دندان شیری کودک
بهداشت دهان و دندان کودک از همان بدو تولد آغاز میشود. ابتدا در ماه‌های اول پس از دادن شیر به نوزاد باید لثه او را با گاز استریل نمدار تمیز کنید و پس از درآمدن دندانها، می‌توانید با استفاده از مسواک‌های انگشتی دندانهای کودک را تمیز کنید.
پس از درآمدن تمام دندانها و در ۳ سالگی می‌توانید از مسواک مخصوص کودک برای او استفاده کرده و با احتیاط برای کودک به صورت کمانی نخ دندان بکشید.
از ۳ سالگی به بعد شما می‌توانید از خمیر دندانهای حاوی فلوراید کم به اندازه یک نخودچی برای کودک استفاده کنید.
تاثیر فلوراید بر روی دندان شیری
فلوراید یک ماده معدنی است که موجب سفت شدن مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی میشود. کودک شما از زمانی که دندان شیری خود را در می‌آورد، نیازمند فلوراید است؛ خبر خوب این است که این ماده در لوله کشی آب منازل موجود است! شما باید پس از خوردن شیر یا غذا به کودک خود کمی آب بدهید تا فلوراید لازم به دندانهای کودک برسد.
تاثیرات منفی پستانک بر روی دندان شیری
- امکان متمایل شدن دندانهای فک بالا به سمت بیرون و متمایل شدن دندانهای فک پایین به سمت داخل وجود دارد.
- تناسب فک بالا و پایین بهم می‌خورد و نیاز کودک به درمان با ارتودنسی افزایش می‌یابد.
- امکان باریک شدن کام کودک نیز وجود دارد.
چرا دندان شیری کودک زودتر از موعد می‌افتد؟
- وارد شدن ضربه یا ترومای جدی به صورت و دندان کودک
- وارد شدن ضربه اتفاقی به دندان لق شده کودک
- پوسیدگی دندان در صورتی که جدی باشد
- استفاده طولانی مدت از شیشه شیر
- عفونت بیش از حد و درمان نشده دندان
- بیماری ژنتیکی
عوارض زود افتادن دندان شیری
اگر دندان شیری زودتر از آن بازه زمانی مشخص بی‌افتند، موجب ایجاد مشکلاتی نظیر کج روییدن، دیر روییدن و در برخی از موارد هرگز نروییدن دندانهای دائمی میشوند.
سخن پایانی
ترس و اضطراب از دندانپزشکی در تمام کودکان وجود دارد و تعداد اندکی از آنها با پزشک همکاری می‌کنند. گاهی چند دندان پوسیده موجب عفونت و درد در دهان و لثه کودک میشود و تحمل این درد برای کودک امکان پذیر نیست. همه دندانهای کودک را نمی‌توان کشید و بعضی از دندانها باید تا سنین خاصی در دهان باقی بمانند، به همین دلیل باید آنها را عصب کشی و پر کرد.
دندانپزشکی تحت بیهوشی مهرآوید این امکان را فراهم کرده است که کودکان بدون استرس برای مشکلات دهان و دندان خود به دندانپزشکی مراجعه کنند.
سوالات متداول
دندان شیری کدامند؟
دندان شیری به اولین دندانهایی گفته میشود که از لثه بیرون میزنند. رشد این دندانها معمولا از شش ماهگی با بروز علائم دندان درآوردن نوزاد، آغاز میشود.
تعداد دندانهای شیری چندتاست؟
تعداد دندان شیری در دهان کودکان ۲۰ عدد می‌باشد که از سن ۵ سالگی دندانهای دائمی جای آنها را می‌گیرند.
دندان شیری از چند سالگی می‌افتد؟
سن افتادن دندانهای شیری و لق شدن آنها در هر کودک با دیگری متفاوت است. اما به طور معمول از سن 5 الی 6 سالگی کم کم دندان شیری سست میشوند و می‌افتند.